Isolatie van circulatieleidingen: verplichting, praktijk en voorbeelden

Circulatieleidingen isoleren is verplicht in EPB Vlaanderen. Ontdek hier de eisen, tabellen en voorbeelden om energieverlies en EPB-sancties te vermijden.

Wat zijn circulatieleidingen en waarom isoleren?

Een circulatieleiding is een leiding die continu warm water transporteert om wachttijden te beperken aan de tappunten. Ze komen vaak voor in hotels, scholen, kantoren, zorggebouwen en meergezinswoningen.

Zonder isolatie verliezen deze leidingen voortdurend warmte. Dat betekent:

• onnodig energieverlies (tot honderden kWh per jaar),
• een slechter E-peil,
• risico op niet-conformiteit met EPB.

Daarom legt het Energiebesluit (Bijlage XII) sinds 2015 duidelijke isolatie-eisen op.

Wanneer is isolatie verplicht?

• Nieuw geplaatste circulatieleidingen → altijd isoleren.
• Vervanging/renovatie van bestaande leidingen → ook isoleren.
• Bestaande leidingen die onaangeroerd blijven → geen verplichting.

Praktisch: als je in een renovatie een circulatieleiding verlegt of vervangt, moet de nieuwe leiding wél voldoen aan de isolatie-eisen.

Eisen volgens Bijlage XII

De minimale isolatie wordt uitgedrukt in een lineaire warmteweerstand (Rₗ). In de praktijk vertaalt dit zich naar isolatiediktes afhankelijk van leidingdiameter en ligging (omgevingstype).

Praktische richtwaarden voor circulatieleidingen

Een goede vuistregel is: voorzien de isolatie rondom een leiding even dik als de doorsnede van de circulatieleiding.

Aanvullende eisen:

• Bij diameters > 50 mm moeten ook appendages (flenzen, afsluiters, pompen) thermisch geïsoleerd worden.
• De isolatie moet steeds een bekleding hebben die beschermt tegen vocht, UV, knaagdieren en mechanische schade.

Deze tabel geeft de meest voorkomende praktijkwaarden. Voor uitzonderlijke situaties (bvb. buitentoepassing of extreme temperaturen) kan Bijlage XII strengere normen opleggen.

Concreet voorbeeld

Situatie:

• Circulatieleiding voor sanitair warm water in een hotel.
• Lengte: 25 m, buitendiameter: 28 mm.
• Geïsoleerd met 30 mm minerale wol (λ = 0,040 W/m·K).
• Ligging: in een verlaagd plafond (onverwarmde ruimte).

Controle:

• Volgens tabel: voor Ø 22–35 mm in onverwarmde ruimte → minimaal 40 mm isolatie.
• Installatie met 30 mm voldoet dus niet.

Impact:

• Zonder isolatie: verlies ca. 25 W/m → ± 550 kWh/jaar verlies.
• Met 30 mm isolatie: verlies daalt tot 10 W/m → ± 220 kWh/jaar.
• Met correcte 40 mm isolatie: verlies daalt tot 6 W/m → ± 130 kWh/jaar.

⚠️ Slechts 10 mm te dun isoleren kan dus 90 kWh extra verlies per jaar betekenen, enkel voor deze ene leiding.

Veelgemaakte fouten in de praktijk

1. Isolatie onderbroken aan koppelingen of kranen
   → altijd isoleren tot tegen de fitting.
2. Onvoldoende dikte toegepast
   → vaak slechts 10 mm gebruikt bij renovaties, terwijl 30–40 mm vereist is.
3. Geen beschermmantel voorzien
   → isolatie in kruipruimtes of buiten gaat snel kapot door vocht of knaagdieren.
4. Vergeten in te voeren in EPB-software
   → bij gebrek aan bewijs rekent de software met ongunstige forfaitaire waarden → zwaar negatief effect op E-peil.

Conclusie

De isolatie van circulatieleidingen is een detail dat vaak onderschat wordt, maar in werkelijkheid:

• beperkt warmteverliezen aanzienlijk,
• verbetert het rendement van de installatie,
• draagt bij tot een conform en gunstig E-peil,
• verhoogt comfort en verlaagt energiekosten.

Egeon ingenieurs ondersteunt architecten, aannemers en bouwheren bij het correct toepassen, berekenen en staven van isolatie van circulatieleidingen in EPB-dossiers.