De wetgeving rond asbestverwijdering in België staat op het punt ingrijpend te veranderen. Het aanstaande Koninklijk Besluit (KB) Asbest, dat de Europese Richtlijn 2023/2668 omzet, introduceert aanzienlijk strengere regels en procedures. Deze wijzigingen hebben een directe en onmiddellijke impact op de bouwpraktijk en de manier waarop asbestverwijderingswerken worden uitgevoerd.
Dit is wat u moet weten over de belangrijkste veranderingen en de fasering van de nieuwe regels.
1. Drastische Verlaging van de Limietwaarde
De meest ingrijpende verandering is de gefaseerde verlaging van de grenswaarde voor blootstelling aan asbestvezels, uitgedrukt in vezel/cm³ (v/cm³).
|
Periode
|
Grenswaarde
|
Actiewaarde
|
|
Actuele situatie (tot 20/12/2025)
|
0,1 v/cm³
|
0,01 v/cm³
|
|
Fase 1: 21/12/2025 - 20/12/2029
|
0,01 v/cm³
|
0,01 v/cm³ (gelijk aan de grenswaarde)
|
|
Fase 2: Vanaf 21/12/2029
|
0,002 v/cm³
|
0,002 v/cm³
|
Deze verlaging van de grenswaarde van 0,1v/cm³ naar 0,002 v/cm³ tegen eind 2029 zal een revolutie teweegbrengen in de gebruikte werkmethoden en meetapparatuur.
Verscherping Eenvoudige Handelingen (EH) en Hermetische Zones
De vereisten voor de technieken van Eenvoudige Handelingen (EH), couveusezak en hermetische zone worden navenant aangescherpt:
- Eenvoudige Handelingen (EH): De maximale concentratielimiet daalt mee in de laatste fase, van max 0,01 v/cm³ naar max 0,002 v/cm³ vanaf 21/12/2029.
- Couveusezak/Hermetische Zone: De limiet voor de omgevingsconcentratie daalt van max 0,01 v/cm³ (huidig) naar max 0,001 v/cm³ vanaf 21/12/2025 en tot slot max 0,0002 v/cm³ vanaf 21/12/2029.
Let op: Het principe van sporadische handelingen verdwijnt volledig.
2. Nieuwe Eisen voor Meting en Analyse
Om de strengere limietwaarden te kunnen garanderen, wordt de vereiste meet- en analysemethodiek aangepast:
- Elektronenmicroscopie (SEM): Vanaf 21 december 2027 wordt de overgang gemaakt van de huidige optische lichtmicroscopie naar de nauwkeurigere scanning elektronenmicroscopie (SEM). Deze techniek maakt het mogelijk om veel dunnere en kleinere vezels te detecteren, wat essentieel is om aan de nieuwe lage grenswaarden te voldoen.
Deze wijziging zal uiteraard ook een groot gevolg hebben voor de kostprijs van staalonderzoeken.
3. Registratie en Erkenning van Ondernemingen
Er komen aangescherpte en nieuwe registratieverplichtingen voor ondernemingen die asbestverwijdering uitvoeren:
Elektronische Registratie (Algemeen)
Alle ondernemingen (niet enkel werkgevers) moeten zich elektronisch registreren bij de FOD WASO (Humanisering van de Arbeid) voor de verwijdering van asbest.
- Referentieel: Ondernemingen moeten hun technische onderlegdheid aantonen door een gedetailleerd referentieel op te stellen en ter beschikking te houden. Dit document beschrijft onder andere:
- Werksmethoden en procedures.
- Technische vereisten voor uitrusting.
- PBM's en meetprocedures.
- Procedure bij overschrijding van de grenswaarde.
- Onderaanneming wordt in principe verboden, hoewel het advies van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk (HRPBW) pleit voor een minder strikte interpretatie.
Nieuw: Elektronische Registratie voor Eenvoudige Handelingen (EH)
Bedrijven die de techniek van Eenvoudige Handelingen (EH) willen toepassen, moeten zich verplicht aanmelden via een formulier op de website van de FOD WASO.
- Deze registratie leidt tot opname op een online lijst van bedrijven die met EH werken.
- De aanvraag moet minimaal de asbesthoudende materialen en toepassingen vermelden waarvoor men de EH-techniek wil gebruiken.
4. Aangepaste Opleidingseisen
Het kader voor opleidingen wordt aangepast om werknemers beter te beschermen.
- Jaarlijkse Opfrissing blijft verplicht voor iedereen die wordt blootgesteld aan asbest.
- Inhoud: De jaarlijkse bijscholing moet toegespitst zijn op opleidingsbehoeften en nieuwe technieken, en moet in elk geval een module bevatten over het juiste gebruik van ademhalingsbescherming.
- Praktijk: De basisopleiding en de jaarlijkse bijscholing moeten voor de helft gewijd zijn aan praktijkoefeningen in gesimuleerde werkomstandigheden.
- Lesgevers: Er worden voorwaarden opgelegd aan de instructeurs en organisatoren van de externe opleidingen. Lesgevers moeten beschikken over aantoonbare kennis en praktijkervaring.
Erkenning Opleidingscentra (Nieuw)
Nieuw is de erkenning van opleidingscentra door de FOD WASO, met opname op een officiële lijst.
- Attesten: De basisopleiding leidt tot een getuigschrift met evaluatie; de herhalingsopleiding tot een bewijs van deelname.
5. Andere Belangrijke Wijzigingen
Asbestinventaris en Verwijderingsplicht
- Asbestinventariseerder: De definitie van de "expert-asbestinventariseerder" wordt duidelijk vastgelegd. De werkgever moet voor de asbestinventaris (volgens model FOD) een beroep doen op deze expert.
- Prioriteit Verwijdering: Er is een duidelijke herbevestiging van de prioriteit voor verwijdering. Alternatieve maatregelen (fixeren, inkapselen, herstellen) zijn enkel tijdelijk toegelaten indien de risicoanalyse aantoont dat ze een betere bescherming bieden in afwachting van verwijdering, en de verwijdering achteraf niet bemoeilijken.
Melding aan TWW en PBM's
- Melding TWW: De melding aan de lokale directie Toezicht Welzijn op het Werk (TWW) moet uiterlijk 15 kalenderdagen vooraf gebeuren. Een nieuwe melding is vereist bij elke verandering die leidt tot een aanzienlijke toename van de blootstelling.
- Ademhalingsbescherming (PBM's): De algemene technische eisen worden strenger, met een nadruk op individueel aangepaste ademhalingstoestellen (waarschijnlijk enkel nog volgelaatsmaskers) en de verplichting van een jaarlijkse face fit test én een fit test vóór elk gebruik.
Conclusie: Wees Voorbereid
De omzetting van de Europese Richtlijn 2023/2668 is in volle gang en wordt verwacht tegen de uiterlijke deadline van 21 december 2025. De nieuwe wetgeving stelt veiligheid en bescherming van werknemers voorop en vereist een grondige aanpassing van uw bedrijfsprocessen, opleidingsbeleid, en de gebruikte technieken.
Egeon Ingenieurs staat klaar om u te ondersteunen bij de implementatie van deze strengere eisen, van het opstellen van werkprotocollen tot de opmaak van asbestinventarisaties.
